Płyty główne

Mówi się, że procesor to serce komputera. O ile w literalnym sensie tak jest, to analogicznie płytę główną można przyrównać do szkieletu, ciała i organizmu, który łącząc wszystkie elementy - np.  "serce" - sprawia, że całość idealnie ze sobą współgra. Dokładając kolejne "organy" tworzymy z nich jeden wspólny "organizm". Oczywiście pamiętamy, że użyliśmy tu pewnej analogii do kolejnych części komputera, które w sposób literalny można przyrównać do organizmu człowieka. Jest to chyba najlepszy sposób, by zobrazować jak ważna w tym wszystkim jest płyta główna komputera.

Zdecydowanie największą uwagę przyciągają procesory, karty graficzne, pamięci RAM, dyski twarde, aniżeli płyty główne. Często jest więc tak, że bez większego researchu kupujemy w miarę najtańszy model płyty głównej, który według naszej wiedzy ma obsłużyć taki i taki procesor, dobrą lub średniej jakości kartę graficzną, tyle i tyle pamięci RAM. Ma to sens, ale pamiętajmy, że kupując dobrej jakości płytę główną, możemy być pewni że posłuży nam lata, przeżywając z kolei nie jeden montowany przez nas w niej element.

Pamiętajmy, że pod wieloma względami płyta główna jest najbardziej integralną częścią całej konstrukcji komputera. Bez tego literalnego "szkieletu" nic nie będzie działać. Zobaczmy więc na co zwrócić uwagę przed zakupem.

Format i rozmiar płyt głównych

Pierwszym krokiem, jaki należy wykonać przed zakupem płyty głównej, jest określenie jej formatu i rozmiaru. Powszechnie najbardziej popularne są płyty główne ATX oraz mini ATX, które ze względu na mniejszy rozmiar, będą pozbawione pewnej liczby gniazd rozszerzeń - zależnie od rozmiaru, będzie to zapewne niezbędne minimum. W zależności od tego jakich rozmiarów będzie nasz komputer - koniecznie zmierzcie rozmiar wnętrza obudowy - i w jakim celu będzie użytkowany, łatwiej będzie nam podjąć decyzję jakiej płyty głównej będziemy potrzebować. Pamiętajmy, że większy model ATX to dodatkowe gniazda rozszerzeń, które mogą okazać się bardzo przydatne - choćby w przyszłości.

Gniazdo procesora

Po wybraniu formatu kolejnym elementem, na który musisz zwrócić uwagę to gniazdo procesora. W przeszłości stosowano kilka typów gniazd, które obecnie są już nieużywane. Dziś najważniejsze gniazda procesora to LGA, PGA i BGA. Intel używa LGA, podczas gdy AMD używa PGA. Gniazda BGA nie są tak popularne jak te drugie, ponieważ są na stałe połączone z płytą główną, więc nie można ich serwisować ani modernizować. W zależności od rodzaju gniazda, które masz na płycie głównej, określisz, jaki będziesz mógł kupić procesor - tzw. "serce komputera". Prawdopodobnie będziesz musiał w pierwszej kolejności rozważyć, jaki chcesz mieć procesor - np. Intel lub AMD - a następnie później rozważyć zakup odpowiedniej płyty głównej.

Pamięć RAM

Następnie RAM, skrót od Random Access Memory. Zasadniczo kupowana płyta główna określa ilość i typ pamięci RAM, którą jest w stanie obsłużyć. Posiada także ilość dostępnych slotów, a więc miejsc na kości RAM - np. cztery miejsca na RAM 4 GB DDR3, czyli łącznie 16 GB RAM. Dlatego warto o tym pamiętać przed podjęciem decyzji o zakupie płyty głównej. W związku z tym zalecamy wybranie płyty głównej, która może pomieścić co najmniej 16 GB, nawet jeśli początkowo nie planujesz mieć jej tak dużo, ponieważ w przyszłości (np. na potrzeby bardziej wymagających gier) możesz skorzystać z rozbudowy jaka oferuje płyta główna. 

Ponadto szukaj płyty głównej, która oferuje 4 lub więcej gniazd/slotów na pamięć RAM. Oznacza to, że możesz z początku wykorzystać np. dwa gniazda pamięci RAM, aby w ogóle rozpocząć, a pozostałe wolne miejsca pozostaną na aktualizacje pamięci w przyszłości.

Gniazdo PCI

Gniazdo PCI to złącze lub port znajdujący się na płycie głównej. Od lat są standardowym typem gniazda rozszerzeń i umożliwiają podłączanie np.  kart rozszerzeń. W zależności od tego, jak planujesz korzystać z komputera, musisz rozważyć, czy Twoja płyta główna ma gniazda odpowiadające Twoim wymaganiom. Jeśli jesteś graczem, będziesz chciał mieć co najmniej jedno gniazdo PCI Express x16 - o pełnej przepustowości.

Jeżeli będziesz chciał podłączyć więcej niż jedną kartę graficzną, suma sumarum, będziesz potrzebować więcej gniazd PCI Express o pełnej przepustowości. Płyty główne oferują również standardowe gniazda PCI i mniejsze gniazda PCI Express dla innego rodzaju kart, jak karty dźwiękowe, karty Wi-Fi i inne rozszerzenia łączności.

Wbudowane funkcje 

Jeśli kupisz płytę główną z już wbudowanymi funkcjami, nie musisz się martwić o zakup dodatkowych kart rozszerzeń. Bardziej powszechną funkcją, która jest zwykle dostępna na większości płyt głównych, jest wbudowany dźwięk. Jednak jest to zwykle dobre rozwiązanie tylko dla głośników średniotonowych. Warto zauważyć, że lepsze płyty główne często zawierają również wbudowane funkcje Wi-Fi i Bluetooth. Ma to swoje plusy i wady. Jednym z plusów jest fakt, że nie musisz martwić się o kupno modułu Wi-Fi i Bluetooth osobno. Wadą może być to, że w przyszłości staną się one przestarzałe względem tego co znajdziemy na rynku. Należy też zauważyć, że jest to rozwiązanie wygodne i dające przynajmniej na kilka lat spokój. Jednak takie udogodnienia kosztują, a więc będzie to wiązało się z zakupem droższego modelu płyty głównej. Niemniej jednak zmniejszy to potrzebę stosowania dodatkowych kart rozszerzeń.

Porty SATA i inne

Rozważając zakup płyty głównej, warto też pamiętać o portach SATA. Liczba tych portów ma znaczenie w zależności od tego ile będziesz ich potrzebować. Każdy port SATA umożliwia podłączenie napędu optycznego i pamięci masowej, takich jak dysk SSD lub HDD. Dlatego ważne jest, aby upewnić się, że Twoja płyta główna posiada tyle portów SATA, ile będziesz chciał w danym czasie (lub później) wykorzystać

Upewnij się także czy płyta główna oferuje standard SATA o zwiększonej przepustowość (6 Gb/s), który jest również znany jako SATA 3.0. Ponadto rozważ konieczne połączenia peryferyjne, jak porty USB - najlepiej by były to porty o zwiększonej przepustowości (prędkości przenoszenia danych), o standardzie USB 3.0 lub 3.1.