Szybkowary

Szybkowar nie ma sobie równych, jeśli chodzi o super szybkie i bezproblemowe przygotowanie posiłków. Przygotujesz w nim jedzenie w ułamku czasu wymaganego przy tradycyjnym gotowaniu. Czasem możesz zyskać nawet godzinę czasu na przygotowaniu potrawy. To niesamowite, jak szybko za jego pomocą jesteś w stanie przygotować posiłek - a to oznacza nie tylko oszczędność czasu, ale i pieniędzy, a także przynosi dodatkowe korzyści zdrowotne. Szybkowary ponownie zyskują na popularności i nie ma się co temu dziwić - trend jest wyraźnie wzrostowy. Obecne modele są dużo bardziej bezpieczne od tych, które sprzedawano kiedyś. Mają ulepszone funkcje bezpieczeństwa, w tym nadmiarowo zamontowano w nich dodatkowe zawory spustowe. Pierścień uszczelniający pomaga tworzyć hermetyczne uszczelnienie, które nie pozwoli parze uciec - no chyba, że naciśniesz zawór bezpieczeństwa lub regulator. Mimo to uważaj, aby nie przepełnić garnka w szybkowarze. W końcu masz do czynienia z narzędziem, które tworzy wewnątrz duże ciśnienie. 

Na rynku dostępne są dwa rodzaje szybkowarów. Szybkowary piecykowe i elektryczne. Bez względu na to, jaki typ kupisz, szybkowar powinien wytrzymać ciśnienie co najmniej 15 psi (funtów ciśnienia na cal kwadratowy). W przypadku szybkowarów z płytą grzewczą jesteś w stanie kontrolować ciepło jak w przypadku zwykłego garnka postawionego na kuchence. Pamiętaj, aby zawsze szukać kuchenek ze stali nierdzewnej. Dlaczego? Ponieważ szybkowary aluminiowe są tańsze, ale także mniej trwałe, a co gorsze - aluminium może wchodzić w reakcję z kwaśnymi potrawami. Z kolei szybkowary elektryczne są wyposażone w programowalne funkcje czasu gotowania i ustawienia dla różnych typów gotowania (przyrumienianie, gotowanie na wolnym ogniu, smażenie i podgrzewanie). Najlepsze modele mogą służyć jako urządzenia do gotowania jogurtów, urządzenia do gotowania ryżu, a nawet jako wolnowar. Jedną z zalet szybkowaru elektrycznego jest to, że nie zajmuje dużo miejsca w kuchni, co czyni go przydatnym zwłaszcza podczas gotowania dużego posiłku. Kto wynalazł szybkowar?

Denis Papin był brytyjskim fizykiem francuskiego pochodzenia, któremu przypisuje się wynalezienie pierwszego cylindrowego i tłokowego silnika parowego oraz szybkowaru. Jego wynalazek był dość prosty. Wynaleźć, tudzież stworzyć zamknięte naczynie z ciasno dopasowaną pokrywą, które ogranicza parę do momentu wytworzenia wysokiego ciśnienia, co znacznie podnosi temperaturę wrzenia wody. Zawór bezpieczeństwa (który również wynalazł Papin) zatrzymuje wszelkie wycieki i zapobiega potężnym, warto dodać ciśnieniowym eksplozjom. Wczesna wersja komercyjnego szybkowaru została zaprezentowana na Światowych Targach Nowego Jorku w 1939 roku. Mimo to, nie można go było jeszcze kupić. Pierwsza jednostka do użytku domowego została udostępniona dopiero sześć lat później - dokładnie w 1945 roku, na co wpływ miała prawdopodobnie druga wojna światowa.  Szybkowary działają poprzez utrzymywanie bardzo gorącej wody i pary w zamkniętej przestrzeni, utrzymywanie wewnętrznej temperatury naczynia, przyspieszając w ten sposób czas gotowania potraw, których przygotowanie zazwyczaj zajęłoby dużo więcej czasu.

Jaka jest różnica między dawnym, a nowoczesnym (obecnie sprzedawanym) szybkowarem? Różnica między standardowym, choć starym szybkowarem, a sprzedawanym obecnie najnowszym, sprowadza się jedynie do użyteczności, technologii i kontroli nad urządzeniem. Podczas gdy dawne szybkowary często były narażone na możliwe wybuchy lub eksplozję wynikającą ze zbyt wysokiego ciśnienia w zamkniętej komorze, powodując tym samym bałagan i często niemałe obrażenia, najnowszy model szybkowaru został zaprojektowany z użyciem najnowszych mechanizmów bezpieczeństwa - dzięki czemu jest znacznie bezpieczniejszy w użyciu. Obecnie na świecie istnieją cztery generacje szybkowarów, z których każda jest bardziej zaawansowana od poprzedniej. Włączając cyfrowe elementy sterujące do szybkowaru, użytkownicy mają pozornie nieskończoną kontrolę nad przygotowaniem jedzenia w postaci śniadania, obiadu lub kolacji. Więc co konkretnie można zrobić z jednym z tych genialnych urządzeń? Bardzo dużo - ale o tym dalej. Zgodnie z opisem produktu za naciśnięciem jednego przycisku użytkownicy mogą przygotować „żeberka, zupy, fasolę, ryż, drób, jogurt, desery i nie tylko” w tempie do sześciu razy szybszym niż przy standardowej metodzie gotowania.

Chociaż oba typy szybkowarów są nadal szeroko stosowane w domu i restauracjach, nie można zaprzeczyć, że poziom kontroli, jaki uzyskujesz dzięki najnowszym modelom, nie ma sobie równych - szczególnie w nowszych wersjach, które obejmują integrację z asystentem głosowym od Google, czy łącząc się z asystentem od Amazonu (Alexa). Oczywiście, taki model musi być wyposażony w moduł Wi-Fi. Po przeczytaniu instrukcji - i namawiamy, abyś to zrobił - zrobienie wszystkiego, od gulaszu po jogurt, jest śmiesznie łatwe. Na przykład robienie wieprzowiny jest tak proste, że poradzi z nim sobie nawet dziecko. Dlaczego? Ponieważ przygotowanie w ten sposób wieprzowiny sprowadza się jedynie do dodania do szybkowaru kawałka mięsa, dla smaku odpowiednich przypraw, naciśnięcia przycisku i odczekania dokładnie 40 minut. Porównując to do czterech lub w ekstremalnych przypadkach nawet i ośmiu godzin, jakie może zająć przygotowanie w wolnej kuchence, można zrozumieć popularność tego urządzenia.

Pierwsze na co warto zwrócić uwagę podczas planowanego zakupu szybkowaru to system bezpieczeństw. Najlepiej, aby miał on blokadę pokrywy, która zapobiegnie wzrostowi ciśnienia w garnku, jeśli pokrywka nie jest prawidłowo zabezpieczona. System bezpieczeństwa zapobiega również podniesieniu pokrywki, jeśli garnek znajduje się nadal pod ciśnieniem. Zwróć uwagę na pokrywę z zaworem szybkozamykającym, która posłuży do szybkiego uwalniania pary z urządzenia. Dobrze by było, aby urządzenie posiadało ciekawie zaprojektowane kosze do gotowania na parze (z przegrodami) do jednoczesnego gotowania dodatkowych potraw. Wymagany jest wręcz wskaźnik ciśnienia, który będzie nas informować o tym, czy zawartość pod pokrywą jest nadal pod ciśnieniem (niektóre modele mają manometry). Pewnie zastanawiacie się - no tak, ale co właściwie można ugotować w szybkowarze? 

Ano naprawdę wiele, właściwie to prawie wszystko co wydaje się być logiczne do przyrządzenia w takim urządzeniu. Dla przykładu może to być pieczeń, zupy, gulasze lub fasole - naprawdę, łatwiej byłoby wymienić czego nie można w nim przygotować (chociaż i tutaj trzeba by było się ciężko nad tym zastanowić). Ale serio, w szybkowarze nie da się zrobić wszystkiego. Na przykład nie można w nim smażyć jedzenia. Dlaczego? Wydaje się logiczne, że nie można ponieważ gotowanie pod ciśnieniem wymaga pary, a tym samym wody, szybkowar nie nadaje się do smażenia ani do pieczenia potraw. A jak działa szybkowar? Szybkowar łączy żywność z wodą podczas gotowania w szczelnej komorze (garnku). Gdy woda zaczyna wrzeć, para jest uwięziona w zamkniętym, hermetycznym naczyniu. W ten sposób rośnie ciśnienie, a wraz z nim rośnie i temperatura. Przy 15 PSI woda zaczyna już wrzeć w 120 stopniach Celsjusza. W tej wyższej temperaturze, pod ciśnieniem, żywność gotuje się naprawdę szybko. W rzeczywistości żywność gotowana w szybkowarze jest przyrządzana (na oko) o około jedną trzecią czasu mniej - czasu potrzebnego do przygotowania potrawy w sposób konwencjonalny.

No ok, ale czy w szybkowarze można przygotowywać potrawy w sposób tradycyjny - w sensie korzystając z starych babcinych przepisów? Nie zawsze. A jeśli już, to trzeba nieco zmodyfikować przepis, a raczej sposób jego przyrządzenia przez to, że tak naprawdę korzystamy z innego urządzenia - często zastępując jedno lub dwa urządzenia. Trzeba przyznać, że czasem nie jest to prosta konwersja. Dlatego powinieneś szukać przepisów przygotowanych specjalnie z myślą o szybkowarze. Jak duży powinien być mój szybkowar? Do większości posiłków wystarczy szybkowar o pojemności 8 litrów. Ale na rynku dostępne są i mniejsze szybkowary - np. 4-litrowe. Mniejszy szybkowar powinien być idealny dla singli lub pary. Jeśli gotujesz dodatkowo dla dzieci lub większej rodziny, masz do dyspozycji 12-litrowe urządzenia (bez obaw, są nawet i większe).

Niektórzy zastanawiają się, czy szybkowar może być przydatny do konserwowania jedzenia? Odpowiedź brzmi tak! Jednak musisz pamiętać, że do konserw, będziesz potrzebować większego “garnka pod ciśnieniem” - czegoś w pobliżu 12 litrów lub nawet większego. A czy szybkowar nadaje się do gotowania na dużych wysokościach? Zdecydowanie. Z definicji szybkowary przezwyciężają kluczową wadę gotowania na wysokości: niskie ciśnienie atmosferyczne. Na wysokości woda gotuje się w niższej temperaturze, co może sprawić, że tradycyjne gotowanie będzie mniej wydajne - np. gotowane potrawy mogą być tak naprawdę niedogotowane. Szybkowar nie ma z tym żadnego problemu. Pamiętaj, aby nigdy nie pozostawiać szybkowaru bez jakiegokolwiek nadzoru. W przeciwieństwie do gotowania na powolnej kuchence, szybkowary wymagają czegoś w rodzaju nadzoru rodzicielskiego. W końcu gotowanie odbywa się na parze pod ogromnym ciśnieniem. Podsumowując - jakie są zalety gotowania w szybkowarze?

Krótko mówiąc,  jedzenie gotuje się w naprawdę ekspresowym tempie (przynajmniej ⅓ czasu szybciej niż gotowanie tradycyjne). Poza tym, szybkowary wymagają mniej energii do gotowania potraw niż metody konwencjonalne. Szybkie gotowanie i niewielka ilość potrzebnej wody pomagają zatrzymać witaminy i minerały. Nie zapominajmy, że to dzięki wysokiej temperaturze, szybkiego gotowania i szczelnie zamkniętego środowiska, możemy zakosztować mocno skoncentrowanych smaków. No dobrze, ale czy szybkowar ma wady? Oczywiście, jak wszystko - ma wady i zalety.  Wadą jest to, że szybkowar jest zwyczajnie droższy od zwykłych garnków i patelni. Dodatkowo czyszczenie go wymaga więcej pracy i staranności niż ma to miejsce w przypadku mycia zwykłych garnków i patelni, które bądź co bądź moglibyśmy wsadzić do zmywarki. Warto również pamiętać o tym, że pierścienie uszczelniające będą wymagały sporadycznej wymiany, aby zapewnić całkowite uszczelnienie pokrywy.